Irmgard van Koningsbruggen en Ingeborg Thoral
Ten zuiden van Hilversum ligt de prachtige voormalige buitenplaats Hoorneboeg. Deze buitenplaats krijgt een nieuwe functie. De ARO kreeg het nieuwe plan voorgelegd en werd om advies gevraagd. Doet het plan voldoende recht aan de unieke ligging en kwaliteiten van deze locatie?
Een ander plan, dat voor de tweede keer in de commissie werd besproken, is de fusielocatie voor drie voetbalverenigingen in Egmond a/d Hoef. Hoe kijkt de commissie tegen het uitgewerkte plan aan? Zijn de eerdere adviezen van de ARO voldoende verwerkt?
Irmgard van Koningsbruggen en Ingeborg Thoral gaan met elkaar in gesprek over beide plannen en geven aan wat de ARO ervan vond.
- Culturele buitenplaats Hoorneboeg
- Voetbalvelden Egmond
Culturele buitenplaats Hoorneboeg, Hilversum
Hoorneboeg is een voormalige buitenplaats aan de zuidkant van Hilversum. Het terrein ligt op een verhoging en is door de hoogteverschillen en beukenlanen goed herkenbaar in het omringende heide- en boslandschap. De buitenplaats is circa 13 hectare groot. Op de buitenplaats staat een beschermde voormalige boerderij met naastgelegen gebouw uit de 19e eeuw. Enkele andere waardevolle elementen zijn het classicistische herenhuis uit het einde van de 19e eeuw en het woonhuis (tuinmanswoning) bij de moestuin en voormalige plantenkas. De oorspronkelijke villa is inmiddels afgebroken. Het herenhuis wordt tegenwoordig gebruikt als conferentiecentrum. Op de buitenplaats liggen tevens twee woningen waar overnacht kan worden.
Omdat de duurzame instandhouding van de huidige buitenplaats op dit moment in gevaar is, is de initiatiefnemer op zoek gegaan naar een nieuwe invulling om het landgoed te kunnen onderhouden: de transformatie naar een culturele buitenplaats. De buitenplaats bestaat uit een groen raamwerk met “kamers” in het parkbos. Stichting de Hoorneboeg blijft het raamwerk beheren en voor de kamers zijn kleinschalige initiatieven bedacht op het gebied van cultuur, training en persoonlijke ontwikkeling, bezinning, genieten, wonen, natuur en gezondheid.
Uitgangspunten bij de ontwikkeling zijn o.a. dat er niet meer gebouwd wordt dan in het huidige bestemmingsplan, de gemeentelijke monumenten behouden blijven, de ecologische waarde van het landgoed wordt versterkt door de omvorming van uitheemse aanplant tot een ecologisch oogstbos en dat een gemeenschappelijke parkeerplaats wordt aangelegd bij de toegang van de buitenplaats.
Toekomstige situatie Hoorneboeg (bron: Gebiedsvisie Culturele Buitenplaats, Urbanmind en WeLoveTheCity in opdracht van Stichting De Hoorneboeg, augustus 2016)
Impressie van de noordoosthoek met onder meer parkeervoorziening (bron: Beeldkwaliteitsplan Culturele Buitenplaats Hoorneboeg, Urbanmind, Simone Dros Achitecture, verschillende initiatiefnemers en WeLoveTheCity, in opdracht van Stichting De Hoorneboeg, augustus 2016)
ARO advies (5 juli 2017)
De ARO is positief over deze planontwikkeling, die recht doet aan de bijzondere geschiedenis, ruimtelijke opbouw en ligging van buitenplaats De Hoorneboeg. De commissie heeft nog wel een paar aanbevelingen.
De eerste betreft de parkeervoorziening aan de noordoostzijde, inclusief de entree en de routing. De ARO adviseert om voor deze hoek van het terrein een goed en gedetailleerd uitgewerkt landschapsontwerp te maken, waarbij goed wordt gekeken naar behoud en nieuwe aanplant van bomen. Er dient hierbij ook veel aandacht besteed te worden aan de visuele afscherming op de overgang richting de Hoorneboegse Heide.
Het meer gedetailleerd uitwerken van het plan geldt ook voor de rest van het terrein. Het zal bovendien helder moeten zijn wat in het bestemmingsplan wordt vastgelegd, om de kwaliteit van het gebied ook voor de langere termijn te borgen.
Stand van zaken
Gemeente en initiatiefnemer hebben het advies van de ARO ter harte genomen. Op dit moment is de omvorming van de buitenplaats in volle gang.
Irmgard van Koningsbruggen
Deskundige cultuurhistorie en Architectuurhistoricus
vast lid van de ARO sinds april 2016
Lid diverse erfgoedadvies- en monumentencommissies, bestuurslid Dudok Architectuur Centrum, Stichting Mooi Noord-Holland en Stichting Geopark Gooi & Vecht, (gast)docent Erfgoed Universiteit Utrecht.
Aandachtsgebieden:geschiedenis van de waardering en interpretatie van het verleden zoals die in architectuur, stedenbouw en landschap en in de geschiedschrijving daarover vorm krijgt.
Ingeborg Thoral
Landschapsarchitect/stedenbouwkundige
reservelid van de ARO sinds maart 2016
Directeur MIXST URBANISME, docent diverse master- en bacheloropleidingen, expert ontwerp O-team van het ministerie BZK.
Aandachtsgebieden:strategie, ontwerp en onderzoek van landschappelijke en stedelijke vraagstukken; focus ligt bij industrieel of landschappelijk erfgoed, de ontwikkeling van het landelijke gebied, duurzame infrastructuur, veerkrachtige en waterbestendige steden en energielandschappen.
Voetbalcomplex en vrijkomende locaties, Egmond a/d Hoef, gemeente Bergen
Dit plan betreft een fusielocatie voor drie voetbalverenigingen uit de directe omgeving. Het terrein krijgt een oppervlakte van circa 8 hectare. Dat biedt de mogelijkheid om het sportcomplex niet geforceerd in te passen of een standaard uitstraling te geven. Het is de intentie van de gemeente Bergen dat het sportcomplex op een landschappelijk verantwoorde wijze wordt aangelegd, waardoor een robuuste versterking van het naastgelegen duingebied mogelijk is: een ecologisch sportpark met (extra) voet- en fietspaden die aansluiten bij paden naar het duingebied en het overige toeristisch en recreatieve netwerk in de directe omgeving. De ecologische kwaliteit wordt o.a. bereikt door het toepassen van bomen, struiken en water. Wat betreft de vrijkomende locaties zal het terrein van voetbalvereniging Egmondia worden ingericht als natuur, waardoor de ecologische verbinding robuuster wordt. De locaties van de twee andere voetbalclubs kunnen worden aangewend als bollengrond.
Het plan kent een lange voorgeschiedenis. Voor Egmond zijn er meerdere plannen geweest waar een fusielocatie voor de voetbalvelden steeds onderdeel van uitmaakte. Het plan is ook eerder in de ARO besproken (zie verder). De gemeente is, mede op basis van het eerdere advies van de ARO, verder gegaan met het plan. Het daaruit voortvloeiende Voorontwerp bestemmingsplan en het bijbehorende Beeldkwaliteitsplan zijn opnieuw aan de ARO voorgelegd.
Ontwerp voetbalcomplex (bron: Beeldkwaliteitsplan, LA4SALE/Rho adviseurs voor leefruimte, november 2016)
Eerder ARO-advies (10 november 2015)
De ARO reageert instemmend op deze stap in de zoektocht van de gemeente naar een nieuwe plek voor de voetbalvelden. De ARO constateert dat er nog wel veel moet worden uitgewerkt in de nu nog modelmatige ruimtelijke voorstellen en doet een aantal suggesties en aanbevelingen waar rekening mee gehouden zou moeten worden. Het gaat hier onder meer om het nadenken over de daadwerkelijke ecologische meerwaarde van beplanting en het informeel houden van het parkeren. Ook dient aandacht te worden geschonken aan de oriëntatie van de voetbalvelden, omdat bij een mogelijke verschuiving hierin het terrein wellicht meer ruimte in gaat nemen dan nu in de modellen is ingetekend.
ARO-advies (19 april 2017)
De ARO is zeer positief over het getoonde inrichtingsvoorstel voor het voetbalcomplex en geeft nog een paar aanbevelingen mee. De verschijningsvorm van de entreelaan kan aan helderheid winnen als deze alleen begeleid wordt door bomen en de struweelbeplanting op de grens van de velden hier los van wordt gehouden. Daarnaast stelt de ARO voor om bij het ontwerp van het clubgebouw ook plaats in te ruimen voor kleinere diersoorten, waardoor het gebouw niet alleen door zijn uitstraling, maar ook door het gebruik een ecologische meerwaarde krijgt.
Stand van zaken
Het bestemmingsplan Voetbalcomplex Egmond aan den Hoef en vrijkomende locaties is op 14 december 2017 door de gemeenteraad van Bergen vastgesteld. De provincie heeft op het ontwerpbestemmingsplan op 24 juli 2017 o.a. de volgende reactie gegeven, in verband met het ARO-advies van 19 april 2017: De opmerking van de ARO t.a.v. de verschijningsvorm van de entreelaan heeft niet tot een aanpassing van het bestemminsplan geleid, maar zal bij de uitwerking van het ontwerp als randvoorwaarde meegenomen worden. Uitgangspunt is dat ontwerpers van de provincie hierbij betrokken worden.
